 |
Miażdżyca
|
 | |
Ta choroba zwana jest miażdżycą, stwardnieniem tętnic, arteriosklerozą lub potocznie – sklerozą. Oznacza postępujące zmiany zapalne i zwyrodnieniowe w ścianach tętnic, głównie w błonie wewnętrznej, wiodące do uszkodzenia ściany naczynia, zmniejszenia sprężystości i w konsekwencji zatamowania przypływu krwi. Miażdżyca nie jest chorobą starości, lecz jej geneza tkwi w złej diecie i trybie życia oraz w zaburzonej przemianie materii.
|
|
Miażdżycowe zmiany chorobowe widać na ściankach tętnic
|
W pewnym okresie życia zaczynają się zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze w ścianie
naczyń tętnic w postaci żółtych blaszek, guzków lub wysepek, tworząc z odkładających się ciał tłuszczowych ogniska miazgi kaszowatej – stąd nazwa miażdżyca. W obrębie tych ognisk może dochodzić do zwapnienia lub do zakrzepów przyściennych. Zwapnienia powodują stwardnienia ścian tętnic, zwłaszcza tętnicy Głównej oraz wieńcowych serca, mózgu i kończyn dolnych. Zakrzepy przyścienne powodują zwężenie lub zamknięcie światła naczyń i prowadzą, między innymi, do zawału mięśnia sercowego, zakrzepów mózgowych lub kończyn dolnych.
Rys. 1.
Miażdżyca drastycznie zmniejsza światło przepływu krwi tętniczej do serca, mózgu i kończyn dolnych
|
|
Dieta a miażdżyca
|
Wieloletnie badania na całym świecie ujawniają istnienie zależności pomiędzy
dietą i trybem życia a zapadalnością na miażdżycę tętnic. Stwierdzono, że występowanie tej choroby jest wprost proporcjonalne do ilości spożywanego tłuszczu i mięsa oraz kaloryczności diety. W USA, Anglii i Finlandii spotyka się 5-krotnie częściej miażdżycę niż wśród Japończyków, Gruzinów lub Eskimosów i 20-krotnie częściej niż w Afryce wśród Murzynów szczepu Bantu, Polinezyjczyków i innych ludów żyjących w warunkach zbliżonych do naturalnych i odżywiających się przeważnie produktami roślinnymi. Podobnie jest u Żydów (nakazy Biblii), Arabów (nakazy Koranu) i Hindusów (dieta jogi). Zapadalność na miażdżycę jest też minimalna wśród zwolenników dwu najstarszych diet na świecie: makrobiotyki i diety jogi, a więc u Mormonów, Adwentystów Dnia Siódmego oraz innych grup religijnych, które przestrzegają tak zwanej diety koszerno-wegetariańskiej, dzięki czemu nie ma narodowych skłonności do zapadania na miażdżycę. Przykładem są emigranci japońscy, murzyńscy, hinduscy, żydowscy czy eskimoscy na terenie USA, Kanady lub Anglii. Zapadają oni na miażdżycę wraz z przyjęciem tych samych sposobów odżywiania się, jakie panują w tych krajach. Badania wielu znanych uczonych potwierdzają wpływ tłuszczów zwierzęcych, potraw z krwi zwierzęcej, pewnych gatunków mięsa i wysokokalorycznej diety na powstawanie zmian miażdżycowych w tętnicach. Badania te dają wyjaśnienie dlaczego miażdżyca występuje głównie w krajach bogatych, uprzemysłowionych, o wysokim spożyciu głównie mięsa i tłuszczów zwierzęcych.
|
|
Udokumentowano też narastanie miażdżycy u dzieci i młodzieży.
|
W okresie wojny koreańskiej stwierdzono u 77% młodych, poległych żołnierzy amerykańskich, miażdżycę tętnic serca. Według źródeł angielskich i amerykańskich już 70% dzieci w wieku 5 lat wykazuje w tętnicach serca zmiany przed-miażdżycowe. Wykazano również uszkadzający wpływ tłuszczów (lipidów) na naczynia krwionośne w postaci zmian degeneracyjnych już w pierwszych miesiącach życia! Stwierdzono, że odkładaniu się lipidów w ścianach naczyń towarzyszy wzrost lipidów w osoczu.
|
|
Im narząd intensywniej pracuje tym bardziej jego tętnica jest zagrożona
|
Miażdżyca może obejmować wszystkie tętnice (stwardnienie tętnic uogólnione),
najczęściej jednak uszkadza tętnice poszczególnych narządów. Największe zmiany
występują w naczyniach ciężko pracujących narządów, np. u osób zatrudnionych fizycznie miażdżycy ulegają tętnice kończyn, a u pracowników umysłowych – tętnice serca i mózgu.
|
|
Choroba może się zatrzymywać lub nasilać
|
Tempo postępu miażdżycy jest zależne od sytuacji życiowej chorego, sposobu odżywiania, pracy, przeżyć nerwowych, itp. Ludzie pracujący umysłowo powinni pamiętać o zachowaniu równowagi między wysiłkami umysłowymi a pracą fizyczną. Dotyczy to nie tylko naukowców, literatów, dziennikarzy, nauczycieli, lekarzy, prawników, inżynierów, ale i innych zawodów związanych z rozwojem techniki – obsługą złożonych mechanizmów, znacznie obciążającą system nerwowy nawet pracowników fizycznych.
|
|
Czynniki zwiększające ryzyko choroby tętnic
|
Miażdżycę często spotyka się wśród ludzi nieodpowiednio odżywiających się
(dużo tłuszczów i mięsa oraz krwi zwierzęcej), nadmiernie jedzących, palaczy tytoniu, pijących alkohol, chorych na nadciśnienie tętnicze, zaburzenia krzepliwości krwi lub z niedoborem heparyny, co powoduje nad-krzepliwość krwi. Poza tym miażdżycy sprzyjają: zatrucia metalami, częste infekcje zapalne, dna, cukrzyca oraz predyspozycje rodzinne. Choroba najczęściej atakuje tętnice krwionośne mózgu, serca, nerek oraz nóg i rąk.
|
|
Gdy miażdżyca boli w...łydkach?
|
Jeżeli miażdżyca obejmuje tętnice kończyn dolnych, chory odczuwa stopniowo mrowienie, drętwienie, ziębienie, zamieranie oraz bóle w palcach, stopie, łydce, zwłaszcza w czasie chodzenia. Bóle te są nieraz tak silne, że utrudniają chodzenie i zmuszają do zatrzymania się i przeczekania aż miną. Jest to tak zwane chromanie przestankowe.
|
|
Zmiany miażdżycowe mogą się tak nasilić, że powodują zaburzenia w ukrwieniu i odżywianiu tkanek
|
Tego typu zmiany prowadzą do zgorzeli palców, a nawet całej stopy, na przykład w razie skaleczenia, odcisku lub wrastającego w skórę paznokcia. Podobne objawy spotyka się również w zarastającym zapaleniu zakrzepowym tętnic, czyli chorobie Burgera. W celu skutecznego przeciwdziałania powikłaniom martwiczym zapalnym w niedokrwionych tkankach higiena stóp musi być idealna – suche ciepło i dokładne przestrzeganie czystości. Buty muszą być obszerne i wygodne, bez żadnych nierówności wewnątrz. Paznokcie należy obcinać dokładnie i nie powodować skaleczeń. Odciski można usuwać przez zastosowanie maści zmiękczających (w obrębie zgrubień), lecz nie wolno ich wycinać lub wydłubywać ostrymi narzędziami.
|
|
Zawał - niebezpieczne powikłania sercowe miażdżycy
|
Już na tle spowodowanego miażdżycą stwardnienia naczyń wieńcowych serca mogą występować napady dusznicy bolesnej. Przyczyną jej objawów, głównie silnego, obezwładniającego całkowicie bólu jest niedostateczne utlenienie i odżywiania mięśnia sercowego (anginapectoris). Jeszcze bardziej niebezpieczne są zakrzepy powstające w świetle naczyń wieńcowych doprowadzających utlenioną krew do serca. Mogą one spowodować zatkanie jednego z naczyń wieńcowych, co prowadzi do martwicy pewnego odcinka mięśnia sercowego. Martwica oznacza zawału mięśnia sercowego! Występuje on często po dużym wysiłku fizycznym lub wstrząsie nerwowym.
|
|
Zwiastuny zawału
|
Zagrożenie zawałem manifestuje się bólami w okolicy mostka lub serca. Powstanie takiego bólu, zwłaszcza pod wpływem wysiłków fizycznych, wymaga koniecznie badania lekarskiego, łącznie z wykonaniem EKG serca. Badania te wykażą, czy chorego można pozostawić w domu pod opieką doświadczonej osoby i okresowym nadzorem lekarsko-pielęgniarskim, czy też umieścić go w szpitalu.
|
|
Poważne niebezpieczeństwo dla zdrowia stanowi miażdżyca naczyń mózgowych
|
Miażdżyca naczyń mózgowych daje znać o sobie znacznie później niż miażdżyca naczyń serca. To schorzenie powoduje niedokrwienie mózgu, a w następstwie zmiany charakterologiczne, psychiczne i neurologiczne. Wczesne objawy miażdżycy mózgu to: bóle i zawroty głowy, trudności przy intensywnym myśleniu, zaburzenia pamięci, bezsenność, płaczliwość, upór, czasem zaburzenia wzrokowe i słuchowe. Gdy zmiany miażdżycowe nasilają się, mogą doprowadzić do otępienia, niedołęstwa i porażeń.
|
|
Udar mózgu
|
Przy zaostrzeniach miażdżycy naczyń mózgowych i wskutek nadciśnienia może
nastąpić wylew krwi lub zatkanie światła naczynia w mózgu, co prowadzi do utraty
przytomności i czucia oraz zaburzeń ruchowych. Jest to tzw. udar mózgu (appoplexia cerebri). Chory traci przytomność, pada, twarz staje się czerwona, oddech głośny, sapiący, mięśnie są zwiotczałe. Często oczy i głowa są zwrócone w jedną stronę. Utrata przytomności może trwać od kilku minut do kilku godzin. Po wylewie krwawym może pozostać porażenie połowiczne (hemiplegia), czasem zaburzenia mowy (afazje).
|
|
Opieka nad chorym dotkniętym udarem mózgu
|
Chory dotknięty udarem mózgu wymaga jak najszybszej pomocy lekarskiej oraz
szczególnie troskliwej opieki domowej. Należy zapewnić mu spokój, ułożyć w łóżku
tak, aby tułów i głowa były nieco uniesione. Na głowę kładzie się worek z lodem, nogi należy ogrzewać wg zasady: „głowa w górze i chłodzie, nogi w dole i cieple” (uwaga na porażoną kończynę, która nie reaguje na wysoką temperaturę). Pościel powinna być sucha, prześcieradło gładko rozłożone. Pod okolicę krzyżową podkłada się krążek gumowy, pokryty prześcieradłem. W okresie nieprzytomności nie wolno poić lub karmić chorego! Badanie lekarskie określi czy chory może pozostać w domu pod opieką lekarsko-pielęgniarską, czy też musi być umieszczony w szpitalu. Stwardnienie naczyń nerkowych powoduje wzrost ciśnienia tętniczego i zmiany patologiczne miąższu nerkowego, a stwardnienie tętnic krezkowych objawia się bólami brzucha wkrótce po jedzeniu.
|
|
Przyczyny miażdżycy
|
Na podstawie licznych i długoletnich badań ustalono następujące przyczyny
tego schorzenia:
• nadmierne jedzenie tłuszczów zwierzęcych, potraw krwisto-mięsno-tłustych,
mięsa, cukru i soli;
• palenie tytoniu i picie alkoholu;
• choroby: cukrzyca, otyłość, częste infekcje i zatrucia, nadciśnienie tętnicze;
• spożywanie dużej ilości oczyszczonych węglowodanów (białej mąki, cukru), które
są miażdżycorodne, ponieważ nadmiar ich może być zamieniany w ustroju na tłuszcze (nigdy na odwrót);
• zmęczenie umysłowe, nadmiar bodźców nerwowych lub sytuacje konfliktowe.
Dlatego w wynikach badań podkreśla się często znaczenie czynnika nerwowego –
jako reakcji na ustawicznie i nadmiernie szybkie tempo życia i związane z nim negatywne bodźce cywilizowanego świata.
|
|
Szczególną uwagę należy zwrócić na dietę przeciwmiażdżycową
|
Powinna ona polegać na odżywianiu pół-jarskim, tj. owoce, jarzyny i ich soki, tłuszcze roślinne, mleko i jego przetwory, ryż, kukurydza, pieczywo ciemne z otrębami, chleb orkiszowy Graham oraz niektóre gatunki mięsa: drób, wołowina, cielęcina, baranina (bez tłuszczu), jaja (z ograniczeniem żółtek) oraz ryby, które mają łuski i płetwy.
Wskazane jest spożywanie wszelkich potraw jarskich, przypraw ziołowych oraz często wieczorem kaszy gryczanej z kefirem lub z zsiadłym mlekiem zamiast kolacji. Miażdżyca ulega również zahamowaniu przy umiejętnym zastosowaniu takich jarzyn, owoców i zbóż, jak: słonecznik, jabłka, winogrona, żyto, soja, orzechy, pomidory, ogórki, sałata, gruszki, ziemniaki, porzeczki czarne i czerwone, truskawki, czereśnie, cykoria.
|
|
Zioła hamują procesy miażdżycowe
|
W ramach ziołolecznictwa stosuje się: kwiat głogu, liść ruty, ziele jemioły, cebulę, czosnek, korę kruszyny, ziele fiołka trójbarwnego oraz preparaty ziołowe: Sclerosan (1–2 razy dziennie po szklance naparu z łyżeczki zioł) lub Alliofi l (2 razy dziennie po 2 drażetki po jedzeniu przez 5 dni w tygodniu z przerwą w sobotę i niedzielę).
|
|
Najważniejsza profilaktyka
|
Zalecenia powyższe mają na celu zahamowanie rozwoju i leczenie tego ukrytego i postępującego schorzenia, które doprowadza do upośledzenia czynności tak ważnych narządów, jak: serce, mózg, nerki i kończyny dolne – z wszystkimi ich ciężkimi dla ustroju następstwami. Miażdżyca jest bowiem chorobą, której trzeba zapobiegać i zwalczać jej niebezpieczne objawy możliwie najwcześniej. Tylko racjonalna i konsekwentna walka z jej przyczynami może uchronić przed groźbą utraty zdrowia fizycznego i psychicznego, niejednokrotnie w pełni lata naszego życia.
|
|
BIBLIOGRAFIA
|
- BIBLIA LECZY (THE BIBLE CURE), Reginald Cherry, USA, Wydawnictwo M.,
Kraków 2006.
- UZDROWIENIA LURDZKIE (w świetle dokumentow lekarskich), ks. Jozef Balleney,
Guerisons de Lourdes, Wydawnictwo Ojcow Franciszkanów, Niepokalanów
1982.
- MYŚLĘ WIĘC JESTEM, Wydawnictwo „Antyk”, 1993.
- LECZENIE GŁODEM (Komu Wolno Pościć), Gerhard Leibóld, Ofi cyna Wydawnicza
„SPAR”, Warszawa (Heilfasten • Entschlaeken • Regenierem • Abnehmen).
- WEGETARIANIZM, Kinga Wiśniewska-Roszkowska, Wiedza Powszechna, Warszawa
1987.
- MILK – a silent Killer, dr Naud Kishore Sharma, Ofi cyna Wydawnicza „SPAR”,
Warszawa 1996.
|
|
Janusz Mieczysław Śliwa
lekarz chorób wewnętrznych i medycyny pracy
|
|
|
Cholesterol - zbyt duźe stęźenie 
Otyłość 
