 |
Kamica żółciowa
|
 | |
Kamica żółciowa (cholelithiasis) jest jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego, która polega na wytwarzaniu się kamieni w pęcherzyku żółciowym lub wewnątrz przewodów wątrobowych.
|
|
Wytrącanie się złogów i kamieni żółciowych
|
Złogi i kamienie powstają ze składników żółci, głównie z cholesterolu i lipidów, bilirubiny i wapnia. Sprzyja kamicy awitaminoza A oraz przebyty stan zapalny dróg żółciowych, gdy po nim następuje nadmierne łuszczenie się nabłonków w przewodach żółciowych.
|
|
Kamienie żółciowe mają szeroką paletę kolorów i kształtów
|
Wygląd kamieni żółciowych jest różny: od jasno-perłowych (cholesterolowych – ok. 80%) do ciemnobrunatnych (barwnikowych). W zależności od zabarwienia, budowy wewnętrznej i składników, z których są wytworzone – odróżniamy kamienie: cholesterolowe (często występują u wieloródek), cholesterolowo-barwnikowo-wapniowe, bilirubinowe (często występują w niedokrwistości hemolitycznej), bilirubinowo-wapniowe i węglanowo-wapniowe (pospolite u bydła domowego). Najpospolitszą odmianą j są kamienie cholesterolowo-wapniowe, a najrzadszą węglanowo-wapniowe.
Rys 1.
Typowe kamienie żólciowe
Żródło- wikipedia
|
|
Odmienne postaci objawów choroby – kamica bezbólowa i stale bolesna
|
Jeśli nie ma współistniejących stanów zapalnych kamica żółciowa może nie dawać
wyraźnych objawów chorobowych i trwać przez długi czas w stanie utajenia.
Przeciwieństwem tej postaci jest kamica, w której bóle są stałe lub występują
po każdym posiłku i naśladują chorobę wrzodową. Zamknięcie przez kamień przewodu pęcherzykowego powoduje wodniak (hydrops), który ulegając zakażeniu może zamienić się w ropniak (empyema) pęcherzyka żółciowego.
|
|
Odmienne postaci objawów choroby – żółtaczka
|
W przebiegu kamicy żółciowej może też dojść do zatkania wspólnego przewodu żółciowego przez kamień i do żółtaczki na skutek braku odpływu żółci z wątroby do dwunastnicy. Żółtaczka manifestuje się zażółceniem białkówek ocznych i skóry, odbarwieniem stolca, ściemnieniem moczu (barwy ciemnego piwa) i często świądem skóry z powodu retencji soli żółciowych. Zatkanie (niedrożność) wspólnego przewodu żółciowego powoduje wchłanianie się żółci do krwi, a brak jej w przewodzie pokarmowym pociąga za sobą niemożność wchłaniania się wit. K. Dlatego w żółtaczkach zastoinowych występują krwawienia z powodu niekrzepliwości krwi na tle awitaminozy K. Podawanie wit. K (wg wielu badaczy) w przebiegu żółtaczek zastoinowych w celu zmniejszenia krwawienia daje jednak lepsze wyniki niż spotykane i pochopnie stosowane przetaczanie krwi, które nigdy nie jest obojętne dla organizmu.
|
|
Liczne badania wykazały, że niezdrowa dieta sprzyja inicjacji kamicy żółciowej:
|
a/ dieta obfita w tłuszcze zwierzęce;
b/ dieta zbyt bogata w kalorie;
c/ potrawy krwisto-mięsno-tłuste i wielomięsne;
d/ obfitość w diecie cukrów prostych w postaci słodyczy, czekolady, itp.;
e/ zbyt mała ilość błonnika w pokarmach, który to błonnik obkurcza pęcherzyk żółciowy.
|
|
Predyspozycje osobowe ryzyka kamicy żółciowej
|
Istotną predyspozycją do wystąpienia kamicy żółciowej jest płeć. Stwierdza się, że ta choroba częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Dotyczy przede wszystkim tych kobiet, które przyjmują środki antykoncepcyjne. Inną predyspozycją do zwiększonego ryzyka choroby jest wiek: kamica nasila się w miarę starzenia się organizmu (przed sześćdziesiątym rokiem życia choruje ok. ¼ kobiet i 1/10 mężczyzn). Ponadto dziedziczność, czyli skłonność do tworzenia się kamieni może być wrodzona. Zauważono też, że osoby o jasnej cerze, otyli i w wieku ok. 40 lat częściej zapadają na tę chorobę.
|
|
Skłonność do kamicy żółciowej wyraźnie wzrasta również w przebiegu takich
schorzeń, jak:
|
cukrzyca, zapalenie trzustki, marskość i inne choroby miąższu wątroby, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, otyłość, niedoczynność tarczycy, przewlekła niedokrwistość hemolityczna, niedokrwistość złośliwa lub zwężenie lewego ujścia żylnego. Z innych predyspozycji do choroby wymienić należy przejście chorób jelit, stan po zabiegach operacyjnych żołądka lub jelit.
|
|
Uwaga! Zaostrzenie choroby wywołać mogą:
|
wstrząsy mechaniczne ciała, stresy, niektóre leki; u kobiet: miesiączka, niekiedy okres ciąży, połogu lub karmienia.
|
|
Charakterystycznym objawem kamicy jest napad tzw. kolki żółciowej
|
Kolka żółciowa jest to atak silnego bólu w prawym podżebrzu lub nadbrzuszu, promieniującego ku tyłowi do prawej łopatki, a czasem do prawego barku lub na całą jamę brzuszną.
Typowa kolka żółciowa jest następstwem przechodzenia kamienia z pęcherzyka
żółciowego do szyi przewodu pęcherzykowego. Silny ból jest wynikiem spastycznych
skurczów pęcherzyka żółciowego i rozszerzenia w następstwie tego ścian przewodu.
Według wielu badaczy czynnikami prowadzącymi do przepychania kamienia do przewodu pęcherzykowego są zmiany zapalne i wspomniane znaczne rozszerzenie pęcherzyka żółciowego.
|
|
Kiedy kolka żółciowa występuje najczęściej?
|
Napad kolki żółciowej zjawia się niekiedy w nocy, najczęściej w kilka godzin
po nieodpowiednim i nadmiernie spożytym pokarmie (np. tłustym lub krwisto-mięsno-tłustym), dużych wysiłkach i wstrząsach fizycznych lub psychicznych. Silnym bólom towarzyszą często mdłości lub wymioty, wzdęcia brzucha. niemiarowość akcji serca, dreszcze i gorączka, zależna od nasilenia stanu zapalnego pęcherzyka żółciowego. Gwałtowne bóle na początku napadu mogą nasilać się podczas najmniejszego ruchu, głębokiego oddechu, kaszlu itp. W czasie napadu stan chorej osoby jest często ciężki, a okolica wątroby jest bolesna przy najmniejszym dotknięciu z powodu silnej obrony mięśniowej.
|
|
Tu ważna wskazówka samopomocy terapeutycznej!
|
Przy gorączce, objawach otrzewnowych, przyspieszonym OB lub leukocytozie obojętnochłonnej przeciwwskazane są wszelkie gorące lub nawet ciepłe okłady
na prawe podżebrze. Zalecane są natomiast zimne, np. worek z zimną wodą lub
lodem.
|
|
W stanach podgorączkowych napadów bólowych zaleca się:
|
Ułożenie chorego do łóżka i zastosowanie ciepła w postaci ciepłych kataplazmów z siemienia lnianego lub mąki kartoflanej, czyli tzw. wilgotnego ciepła, które jest lepiej znoszone, lub Termoforów, czy poduszki elektrycznej.
|
|
Uwaga! Napad kolki żółciowej
|
W napadzie kolki żółciowej konieczne jest wstrzymanie się od posiłków, spokój oraz wspomniane już leżenie w łóżku. Napad kolki może ustąpić samoistnie po częstych i obfitych wymiotach, natomiast utrzymujące się nasilające bóle przy głębokim oddechu są wskazaniem do podawania środków przeciwbólowych i rozkurczających.
|
|
Leczenie kolki żółciowej
|
Środki żółciotwórcze i żółciopędne w czasie i bezpośrednio po napadzie kolki są przeciwwskazane z powodu ich działania obkurczającego pęcherzyk żółciowy,
który reaguje silnie na wszelkie bodźce z powodu podrażnienia w okresie napadów
bólu. Podobnie przyjmowanie silnie działających środków przeczyszczających może
wywołać również atak kolki. Łagodne przetwory żółciopędne i żółciotwórcze zaleca
się po upływie kilku dni po napadzie kolki. Do silnych leków żółciopędnych i żółciotwórczych zalicza się: acidum dehydrochlicum, cholamid, fellogen, decholina, falamina, bilamid oraz sole: glauberską, karlsbadzką i gorzką.
|
|
Leczenie kamicy żółciowej w okresie między-napadowym
|
Leczenie w okresie między-napadowym obejmuje łagodne środki pobudzające
wytwarzanie żółci, żółciopędne i odkażające. Do nich należą: zioła (rumianek, dziurawiec, krwawnik, melisa, mięta, owoc róży bez nasion, ziele tysięcznika), cholagoga, cholegran, cholesol, raphacholin, sylimarol, terpichol itp. (oraz wody mineralne alkaliczno-słone: Dąbrówka, Zuber, Wielka Pieniawa).
|
|
Rola profilaktyczna i terapeutyczna diety w kamicy żółciowej
|
Rolę profilaktyczną i terapeutyczną odgrywa w tym schorzeniu racjonalna
dieta, która powinna być lekkostrawna o wystarczającej kaloryczności podwyższoną
podażą białka, a obniżoną tłuszczu. Tłuszcze zwierzęce hamują wydzielanie soku
żołądkowego, utrudniają trawienie, zwiększając wsysanie cholesterolu z jelit, a odkładając się w wątrobie zmniejszają jej sprawność. Pewne gatunki mięsa i tłuszcze zwierzęce wpływają silnie na zwiększenie się ilości i na zagęszczenie żółci wydzielanej przez wątrobę.
|
|
Dieta profilaktyczna w kamicy żółciowej, jak też zalecenia dietetyczne dla osób o skłonności do kamicy żółciowej
|
Z tłuszczów zezwala się tylko na oliwę i świeże masło w małej ilości. Ilość białka pokarmowego, które odżywia i usprawnia miąższ wątroby nie powinna przekraczać 1,5 g/kg wagi ciała na dobę. Owoce i jarzyny wskazane, ponieważ regulują czynność jelit usuwając zaparcie stolca i działają przeciwzapalnie wskutek małej zawartości sodu i dużej potasu. Najbardziej wskazane są: winogrona, czereśnie, truskawki, sałata, rzeżucha, rzodkiew czarna i czerwona, pomidory, ziemniaki, cykoria, kapusta i „słodka odmiana” cebuli. Z mięsa – zaleca się mięso z bydła rogatego, drób, jaja oraz ryby, które posiadają łuski i płetwy. Tłuszcze roślinne, przetwory mleczne i mączne zalecane. Jeść często kaszę gryczaną z kwaśnym mlekiem, żuć kilka suszonych śliwek dziennie, do pokarmów można dodawać przyprawy ziołowe (majeranek, kminek, pieprz ziołowy), a do mlecznych płatki ze skiełkowanego ziarna
pszenicy.
|
|
Zakazy dietetyczne w kamicy żółciowej
|
Zabrania się chorym spożywania wszelkich tłuszczów zwierzęcych, potraw krwisto-
mięsno-tłustych; mięs: wieprzowego, zajęczego i króliczego, końskiego, z nutrii
oraz tzw. owoców morza (kalmary, raki, kryle, krewetki) – fauny morskiej i wodnej, która nie ma łusek i płetw. Poza tym należy unikać zimnych potraw i napojów, konserw mięsnych i rybnych, potraw smażonych lub pieczonych na tłuszczu, sosów, pasztetow, pokarmów rozdymających (fasola, groch, kalafior i inne).
|
|
Przebieg i leczenie kamicy żółciowej
|
Kamica żółciowa jest chorobą przewlekłą, mającą często ostry przebieg, a leczenie jej może być zachowawcze lub operacyjne. Spośród wielu wskazań do leczenia chirurgicznego należy wymienić częste napady kolki z gorączką i żółtaczką, wodniak lub ropniak pęcherzyka żółciowego, kamicę młodocianych lub np. żółtaczkę mechaniczną trwającą ponad 2 tygodnie. W ramach leczenia zachowawczego stosuje się doustnie kwasy żółciowe (Ursodiol – daje ok. 40% wyleczeń). Do mechanicznego niszczenia złogów służy zwykle wynalazek z lat osiemdziesiątych ESLW (z ang. „Extracorporeal Shock Wave Lithothryspsy”), czyli zewnątrz-ustrojowe kruszenie złogów kamicy za pomocą fali uderzeniowej.
Leczeniem naturalnym kamicy zajmują się niekiedy „uzdrawiacze”, którzy zalecają
swoje „niezawodne” w działaniu pigułki lub tabletki. Te pigułki i tabletki zawierają substancje nierozpuszczalne w przewodzie pokarmowym, a wychodząc z kałem w zmienionej formie, utwierdzają chorych w przekonaniu, że pozbywają się prawdziwych kamieni żółciowych.
|
|
BIBLIOGRAFIA
|
- BIBLIA LECZY (THE BIBLE CURE), Reginald Cherry, USA, Wydawnictwo M.,
Kraków 2006.
- UZDROWIENIA LURDZKIE (w świetle dokumentow lekarskich), ks. Jozef Balleney,
Guerisons de Lourdes, Wydawnictwo Ojcow Franciszkanów, Niepokalanów
1982.
- MYŚLĘ WIĘC JESTEM, Wydawnictwo „Antyk”, 1993.
- LECZENIE GŁODEM (Komu Wolno Pościć), Gerhard Leibóld, Ofi cyna Wydawnicza
„SPAR”, Warszawa (Heilfasten • Entschlaeken • Regenierem • Abnehmen).
- WEGETARIANIZM, Kinga Wiśniewska-Roszkowska, Wiedza Powszechna, Warszawa
1987.
- MILK – a silent Killer, dr Naud Kishore Sharma, Ofi cyna Wydawnicza „SPAR”,
Warszawa 1996.
|
|
Janusz Mieczysław Śliwa
lekarz chorób wewnętrznych i medycyny pracy
|
|
|
Cholesterol - zbyt duźe stęźenie 
Otyłość 
