 |
Zasady farmakoterapii depresji
|
 | |
Leczenie farmakologiczne zespołów depresyjnych, zapoczątkowane wprowadzeniem imipraminy, ma już za sobą ponad czterdziestoletnią tradycję. W tym okresie lecznictwo wzbogaciło się o szereg leków przeciwdepresyjnych, różniących się między sobą znacznie właściwościami farmakologicznymi i wynikającymi z nich efektami klinicznymi. Dysponowanie tak zróżnicowaną grupą leków daje szerokie możliwości wybrania spośród nich najbardziej odpowiedniego dla naszego pacjenta, który właśnie zwraca się do nas o pomoc.
|
|
Kryteria oceny leku przeciwdepresyjnego:
|
- skuteczność
- bezpieczeństwo
- tolerancja
- koszty
|
|
Dlaczego tak dużo ocen leku?
|
Odmienne mechanizmy działania farmakologicznego powodują, iż poszczególne leki różnią się pomiędzy sobą,: bezpieczeństwem, tolerancją, jak również skutecznością. Wybór leku wymaga skrupulatnego rozważenia wszystkich tych czynników. W zależności od sytuacji klinicznej przypisujemy im różne znaczenia. W każdym indywidualnym przypadku decyzji co do wyboru leku należy pamiętać o jego skuteczności terapeutycznej, wynikającej z działania farmakodynamicznego, a potwierdzonej kontrolowanymi badaniami klinicznymi.
|
|
Najwięcej zależy od współpracy pacjenta z lekarzem
|
Niestety sporo jest chorych z depresją, którzy nie zachowują dyscypliny zażywania leków. Składa się na to wiele przyczyn. Pacjenci przerywają leczenie, czy zmniejszają dawkę leku z powodu nie akceptowanych objawów ubocznych. Rozważając bezpieczeństwo leku przeciwdepresyjnego pamiętajmy, że mogą one pogarszać przebieg innych chorób. Przy wyborze leku należy uwzględnić fazę leczenia depresji. W fazie ostrej, najistotniejsza jest skuteczność leku oraz bezpieczeństwo. W okresie leczenia podtrzymującego ważniejsza staje się tolerancja leku.
|
|
Kiedy choroba jest zakorzeniona w układzie nerwowym
|
Kiedy choroba ma swój początek w zaburzonych procesach metabolicznych i/lub czynnościach określonych narządów determinujących funkcje układu nerwowego – jest tzw. zespołem depresyjnym z cechami endogennymi. W takim przypadku proponowane pacjentowi przez lekarza leki przeciwdepresyjne mogą mieć działanie syndromolityczne, co oznacza, że spowodują ustąpienie całego zespołu depresyjnego. Ten efekt leków przeciwdepresyjnych wiążemy głównie z ich działaniem na ośrodkowe układy: noradrenergiczny i/lub serotoninergiczny.
|
|
Kiedy depresja jest niezbyt nasilona...
|
W stosunku do większości niezbyt nasilonych depresji prawie wszystkie dostępne leki przeciwdepresyjne wykazują porównywalną skuteczność. Dotyczy to zarówno leczenia fazy początkowej, jak i leczenia stabilizującego.
|
|
W przypadku depresji o nasileniu ciężkim
|
W przypadku depresji o nasileniu ciężkim powinno się stosować trójcykliczne antydepresanty. Wprowadzenie do lecznictwa nowych preparatów rezerwuje się dla depresji o mniejszym nasileniu, bez zagrożenia samobójstwem. Leki wybiórczo działające na układ serotoninergiczny wydają się tu szczególnie skuteczne i to zarówno w leczeniu samej depresji, w jej fazie początkowej, podtrzymującej jak i w profilaktyce. Leki przeciwdepresyjne o działaniu na układ serotoninergiczny stosowane są w zespołach depresyjnych ze współistniejącymi innymi zaburzeniami: obsesyjno-kompulsyjnym, fobią społeczną, także lękowymi i napadami paniki. W tym ostatnim przypadku stosować można także inne leki przeciwdepresyjne.
|
|
Kiedy stosujemy nowoczesne leki antydepresyjne z grupy SSRI?
|
Zwykle nowoczesne leki z grupy SSRI stosuje się wówczas, kiedy terapia lekami przeciwdepresyjnymi „starszej generacji” okazała się nieskuteczna. Ponadto należy leki z tej grupy stosować u osób z określonymi chorobami i zaburzeniami zdrowia. A w szczególności u osób po incydentach sercowo naczyniowych; w tym szczególnie u osób po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego, w zaawansowanej chorobie wieńcowej, zaburzeniach przewodnictwa mięśnia sercowego, itp. Są również wskazane dla chorych z jaskrą (z zamkniętym kątem przesączania), jak również u mężczyzn z przerostem gruczołu krokowego. U chorych na cukrzycę również jest bezpieczniej stosować leki nowszej generacji. Ponadto leki antydepresyjne z grupy SSRI należy stosować u chorych z niewydolnością wątroby i nerek, u których patologie i dysfunkcje czynności tych narządów mogą ograniczać neutralizację i wydalanie metabolitów po lekach starej generacji.
|
|
Objawy uboczne leków antydepresyjnych, zwane też niepożądanymi
|
Objawy uboczne leków antydepresyjnych są najbardziej nasilone zazwyczaj na początku leczenia. Po kilku tygodniach wyraźnie zmniejsza się ich nasilenie. Często jednak te zmiany są niedostateczne i objawy uboczne utrzymują się przez cały czas leczenia, co może mieć niestety deprymujący wpływ na motywację pacjenta do terapii. Dlatego przed wyborem leku warto zastanowić się wspólnie z lekarzem, jakie może potencjalnie wywołać on objawy uboczne i jaki to może mieć wpływ na funkcjonowanie pacjenta oraz jakie jest indywidualne ryzyko wystąpienia tych objawów.
|
|
Niebezpieczeństwo zbyt niskich dawek leków i ich toksycznych interakcji
|
Niemały odsetek niepowodzeń kuracji przeciwdepresyjnych jest wynikiem przyjmowania przez pacjenta zbyt niskich dawek leku. Dotyczy to szczególnie osób w starszym wieku. z zaburzeniami pamięci. W takich przypadkach najodpowiedniejsze byłoby stosowanie leku w jednorazowej dawce dziennej. Nie każdy jednak lek może być w ten sposób ordynowany. Ponadto leki mogą wchodzić we wzajemne interakcje chemiczne stając się silniejsze, słabsze lub tworząc toksyczne związki. Dlatego u osób starszych, zażywających różne leki z powodu współistniejących chorób, u których ponadto zajść może konieczność nagłego zastosowania nowego leku, rozpoczęcie leczenia zawsze wymaga wnikliwego rozważenia wysokości dawek.
|
|
Najczęstszą przyczyną przerwania przez pacjenta leczenia są nasilone objawy uboczne
|
Mogą prowadzić do upośledzenia funkcjonowania społecznego, mogą obniżać jakość życia. O ile na początku leczenia, zwłaszcza gdy objawy depresji są znacznie nasilone, ich obecność nie musi mieć aż tak istotnego znaczenia, o tyle w przypadku leczenia długookresowego stają się one czynnikiem decydującym o zmianie leku.
|
|
Motto farmakoterapii:
|
Gdy dodajesz lek – spróbuj któryś odstawić.
Clifton K. Meador. Lekarz doskonały
|
|
Przesłanie od Autora dla Czytelnika
|
Depresja to stan emocjonalny nacechowany smutkiem, mniejszą aktywnością i niemożnością cieszenia się życiem. Jest ona jedną z najczęstszych dolegliwości psychicznych. Całość prezentowanego Państwu na naszych stronach www opracowania przedstawia typowe objawy depresji, jak i jej różne odmiany. W kolejnych rozdziałach opisujemy również sposoby radzenia sobie w przypadku zaistnienia tej choroby, jak i zasady postępowania z osobą cierpiącą na depresję. Charakterystykę depresji wzbogacają autentyczne wypowiedzi pacjentów, opisy ich dolegliwości i trudy w przezwyciężaniu choroby. Autor od lat prowadzi rozległą praktykę prywatną, w której pacjenci depresyjni stanowią większość zgłaszających się.
|
|
|
dr nauk med. Janusz Krzyżowski
Psychiatra
KONTAKT: Gabinet prywatny tel. 22 833 18 68
Przyjmuje psychiatra: dr nauk med. Włodzimierz Szyszkowski
|
Depresja 
